Historia

Cmentarz Ewangelicki w Skłudzewie

Cmentarz ewangelicki w Skłudzewie stanowi unikalny zabytek pamiątkowy o wymownej historii dwóch wieków. Jego początkami są mogiły rodziny Brauer, właścicieli tamtejszego majątku.

Okres Rodzinny (1873–1903)

Cmentarz założony został w 1873 roku jako rodzinny cmentarz rodu Brauer, właścicieli pałacyku. Pierwszą pochowaną osobą była Emma (Josephine) Brauer z domu Chopard, która zginęła w wyniku upadku z konia 19 listopada 1873 roku. Jej nagrobek, widoczny do dzisiaj na terenie cmentarza, zawiera niemiecki napis: 'HIER RUHT EMMA BRAUER CHOPARD GEB. ZU NEW ORLEANS 15 FEBRUAR 1840 GEST. ZU HOHENHAUSEN 19 NOVEMBER 1873′.

Na cmentarzu spoczęli członkowie rodziny Brauer (być może też pracownicy i dzierżawcy majątku). W całości pochowano co najmniej kilka osób, część mniejszych mogił wskazuje na groby dziecięce (być może wynik epidemii lub niedostatku opieki medycznej).

Okres Komunalny (1904–1945)

Po sprzedaży majątku w 1884 roku August Brauer, wyprowadził się do Bremy, gdzie wznowił swoją karierę biznesową. Majątek zmienił właścicieli. W 1901 roku pruska komisja osadnicza wykupiła majątek w celu parcelacji dla osadników. Proces ten trwał kilka lat, a w 1904 roku cmentarz przekształcił się z prywatnego cmentarza rodzinnego w komunalny cmentarz ewangelicki dla mieszkańców wsi.

Od 1904 roku grzebani na terenie cmentarza byli zarówno członkowie rodziny Brauer, jak i inni mieszkańcy Skłudzewa wyznania ewangelickiego. Liczba mogił wzrosła – jak wynika z zachowanych zapisów – do kilkudziesięciu, a cmentarz pełnił funkcję ważnego miejsca pamiątkowego dla wspólnoty ewangelickiej.

Cmentarz ewangelicki, digitalizowany w 2023 roku w ramach projektu 'Dziedzictwo Pomorza’, zawiera obecnie interaktywną mapę na stronie Lapidaria.wikidot.com, z identyfikacją grobów rodziny Brauerów i innych mieszkańców. Nowe badania wskazują, że służył on także jako miejsce pochówku ofiar II wojny światowej.

Patrz też: Życie Religijne w Skłudzewie – Katolicyzm i Luteranizm

Stan Dzisiejszy

Cmentarz znajduje się we wschodniej części parku pałacowego, na lekkim wzniesieniu. Zachowane są dwie płyty nagrobne, najbardziej znaczące z nich to nagrobek Emmy Brauer i napis ku czci pewnego Alberta Ahswaldt. Roślinność parku powoli przejmuje cmentarz, ale mimo zaniedbania nie widać znamion celowej dewastacji. Zabytkowy czasami może być potencjalnym miejscem badań genealogicznych dla osób szukających swoich przodków emigrujących z tego terenu, szczególnie dla Niemców z byłych Prus Wschodnich i dla rodzin o korzeniach amerykańskich.

Przewijanie do góry